Bạn có bao giờ nhìn thấy những vết nứt chéo trên tường hay cửa ra vào đóng mở khó khăn? Nguyên nhân sâu xa thường bắt nguồn từ nền móng, mà cụ thể là việc thiếu hoặc yếu một kết cấu then chốt: giằng móng. Vậy, chính xác giằng móng là gì? Bài viết dưới đây của Namvisai sẽ giúp bạn hiểu tường tận cấu tạo, vai trò và cách thi công giằng móng đúng kỹ thuật — từ đó đảm bảo ngôi nhà vững chắc ngay từ nền móng.
Giằng Móng Là Gì?
Giằng móng là một bộ phận cấu tạo bằng bê tông cốt thép hoặc gạch, đá hộc, được đặt nối giữa các móng đơn trong cùng một công trình. Mục đích của nó là liên kết, phân bố đều tải trọng và tăng độ ổn định cho toàn bộ nền móng.
Để hình dung dễ hiểu, hãy tưởng tượng:
Móng đơn giống như những chiếc chân của một chiếc bàn.
Giằng móng chính là bệ đỡ hoặc thanh giằng liên kết các chân bàn lại với nhau.
Nếu không có các thanh giằng này, chiếc bàn rất dễ bị kênh kiệu, lung lay khi có lực tác động. Ngôi nhà của bạn cũng vậy. Trong thuật ngữ chuyên môn, giằng móng còn được gọi là Grade Beam một thuật ngữ phổ biến trong các bản vẽ kỹ thuật và thi công. Kết cấu này không chỉ đơn thuần là một dầm bê tông mà là một phần tính toán kỹ lưỡng để đảm bảo sự đồng bộ và ổn định cho cả hệ thống nền móng.
Vì Sao Nhà Ở Nên Có Giằng Móng?
Không chỉ là chi tiết phụ, giằng móng là “bộ xương sống” giúp nền nhà chịu tải và ổn định. Dưới đây là các lý do mà mọi công trình nhà ở nên có giằng móng:
1. Giúp phân bố đều tải trọng và chống lún nứt
Tải trọng từ tường và cột khi truyền xuống móng sẽ gây ra áp lực không đều. Giằng móng giúp phân tán lực đều hơn, tránh tập trung lực tại một điểm gây lún cục bộ. Nhờ đó, nền nhà ít bị nứt hoặc sụp góc, đặc biệt ở những khu vực có đất yếu, ao hồ san lấp.
2. Liên kết vững chắc giữa các móng đơn
Các móng đơn thường được xây tách biệt, dễ bị dịch chuyển nếu nền đất co giãn. Giằng móng hoạt động như “cánh tay nối dài”, liên kết các móng này thành một khối liền mạch, giúp nhà không bị nghiêng lệch theo thời gian. Cấu trúc này đặc biệt cần thiết với nhà phố dài hoặc có nhiều phòng liền nhau, nơi tải trọng phân bố không đồng đều.
3. Chống biến dạng, nghiêng, lệch móng
Đất nền tại Việt Nam thường có sự thay đổi theo mùa (mùa mưa – mùa khô), khiến các móng bị “di chuyển” nhẹ. Giằng móng giúp hạn chế chuyển vị, tránh nghiêng lệch công trình.
4. Tăng độ cứng cho toàn khối kết cấu
Giằng móng có vai trò như một dầm ngang, tăng độ cứng cho khung nhà. Khi có gió mạnh, mưa bão hoặc động đất nhẹ, hệ giằng này giúp chống xoắn, chống nứt cho nền móng. Kết hợp cùng đà kiềng và dầm sàn, giằng móng tạo thành khung chịu lực khép kín, bảo đảm ngôi nhà luôn vững chắc.
Cấu Tạo Giằng Móng Trong Nhà Ở Dân Dụng
Thành phần chính của giằng móng
Một giằng móng tiêu chuẩn gồm:
- Bê tông cốt thép: vật liệu chính chịu nén, mác phổ biến M200–M250.
- Cốt thép dọc: 4 thanh ∅12–16mm, chịu lực kéo.
- Cốt đai: ∅6–8mm, khoảng cách 150–200mm.
- Lớp bê tông lót bảo vệ: dày 10–15cm giúp chống ẩm và bảo vệ thép khỏi ăn mòn.
Lưu ý kỹ thuật: Khoảng bảo vệ cốt thép phải ≥ 25mm nếu trong môi trường khô, ≥ 40mm nếu ở vùng ẩm hoặc đất yếu.
Kích thước phổ biến của giằng móng
Tùy loại nhà và tải trọng, kích thước thay đổi. Bảng dưới đây giúp bạn dễ tham khảo:
| Loại công trình | Chiều rộng (mm) | Chiều cao (mm) | Thép dọc | Mác bê tông |
|---|---|---|---|---|
| Nhà cấp 4 | 200–250 | 300–350 | 4Ø12 | M200 |
| Nhà 2 tầng | 250–300 | 400–450 | 4Ø14 | M250 |
| Nhà 3 tầng | 300–350 | 500 | 4Ø16 | M300 |
Cách bố trí giằng móng hợp lý
- Giằng ngang: nối các móng theo chiều ngang nhà, chịu lực chính từ tường.
- Giằng dọc: nối móng theo chiều dài, chống xô lệch khi nền đất lún.
- Giằng chéo: bổ sung trong trường hợp đất yếu hoặc công trình có tải trọng lệch.
Các Loại Giằng Móng Thông Dụng Hiện Nay
Giằng móng bê tông cốt thép
Đây là loại được dùng phổ biến nhất hiện nay.
- Ưu điểm: chịu lực cao, bền vững, tuổi thọ 40–50 năm.
- Nhược điểm: chi phí thi công cao hơn gạch, cần đổ bê tông tươi và bảo dưỡng kỹ.
- Ứng dụng: nhà phố, biệt thự, công trình tầng cao, khu vực nền yếu.
Giằng móng gạch hoặc đá hộc
Thường dùng cho nhà cấp 4 hoặc công trình phụ.
- Ưu điểm: chi phí rẻ, dễ thi công, phù hợp đất nền cứng.
- Nhược điểm: không chịu được lực lớn, dễ nứt nếu gặp đất yếu.
Lưu ý: phải xây bằng gạch đặc và vữa xi măng – cát vàng mác 75 trở lên.
Giằng móng bằng thép hình hoặc composite
Dùng trong nhà khung thép, nhà tiền chế hoặc nhà container.
- Ưu điểm: trọng lượng nhẹ, thi công nhanh.
- Nhược điểm: giá cao, cần kỹ thuật hàn và xử lý chống gỉ chuyên nghiệp.
Quy Trình Thi Công Giằng Móng Chuẩn Chỉnh
Một giằng móng tốt không chỉ nằm ở thiết kế mà còn phụ thuộc vào quy trình thi công giằng móng có được thực hiện một cách chuẩn chỉnh hay không. Dưới đây là các bước cơ bản:
Chuẩn bị và gia công cốt thép: Sau khi đào đất và hoàn thiện các móng đơn, cốt thép cho giằng móng sẽ được gia công, uốn và buộc thành khung theo đúng bản vẽ thiết kế. Việc sử dụng thép đúng chủng loại, đường kính là yếu tố tiên quyết.
Đóng coffa (ván khuôn): Ván khuôn được sử dụng để định hình giằng móng. Công đoạn này đòi hỏi sự chính xác và chắc chắn để đảm bảo kích thước giằng móng không bị biến dạng khi đổ bê tông và không bị phình hay vỡ dưới áp lực.
Đổ bê tông và đầm kỹ: Bê tông được sử dụng phải đúng mác thiết kế (thường từ M250 trở lên). Kỹ thuật đổ bê tông giằng móng cần được thực hiện liên tục, tránh các hiện tượng ngưng kết tạo ra các mặt cắt yếu. Đặc biệt, việc đầm kỹ bằng máy là bắt buộc để loại bỏ bọt khí, đảm bảo bê tông đặc chắc, không bị rỗng.
Bảo dưỡng và tháo dỡ ván khuôn: Sau khi đổ, bê tông cần được bảo dưỡng (tưới nước, che chắn) trong ít nhất 7 ngày để đạt cường độ từ từ. Chỉ tháo dỡ ván khuôn khi bê tông đã đủ cứng chắc, thường là sau 3-5 ngày.
Kinh nghiệm thực tế: Một sai lầm phổ biến là đầm bê tông không kỹ, dẫn đến hiện tượng “bê tông bị rỗ”, làm giảm nghiêm trọng khả năng chịu lực của giằng móng. Gia chủ nên giám sát chặt chẽ công đoạn này.
Những Dấu Hiệu Cảnh Báo Giằng Móng Có Vấn Đề Mà Gia Chủ Cần Biết
Ngay cả khi đã được thi công, theo thời gian, các vấn đề về giằng móng vẫn có thể phát sinh. Nhận biết sớm các dấu hiệu này có thể giúp bạn xử lý kịp thời, tránh hậu quả nghiêm trọng:
Vết nứt hình bậc thang trên tường gạch: Đây là dấu hiệu kinh điển của lún lệch móng.
Sàn nhà bị nghiêng, không còn phẳng: Bạn có thể cảm nhận hoặc kiểm tra bằng thước thủy.
Cửa ra vào và cửa sổ đóng mở khó khăn, bị kẹt: Khung cửa bị méo do sự chuyển dịch của kết cấu.
Tường bị tách rời khỏi trần hoặc sàn: Xuất hiện các khe hở lớn.
Kết Luận
Dù là nhà cấp 4 đơn giản hay biệt thự nhiều tầng, giằng móng luôn đóng vai trò cốt lõi trong việc đảm bảo độ bền và ổn định cho công trình. Thi công đúng kỹ thuật, chọn bê tông chất lượng cao và tuân thủ tiêu chuẩn thiết kế là những yếu tố giúp ngôi nhà của bạn vững vàng theo thời gian.
Namvisai – đơn vị cung cấp bê tông tươi chuẩn mác, chuẩn khối lượng, luôn đồng hành cùng hàng ngàn công trình dân dụng và công nghiệp trên toàn quốc. Liên hệ ngay 0387.550.559 để được tư vấn chọn mác bê tông, thi công giằng móng và nhận báo giá ưu đãi nhất 2025.
Xem thêm các chủ đề liên quan:
Giải Đáp Câu Hỏi Thường Gặp Về Giằng Móng
1. Giằng móng là gì? Có bắt buộc phải có trong nhà cấp 4 không?
Giằng móng là phần liên kết giữa các móng giúp nhà ổn định. Với nhà cấp 4 nền yếu, nên có giằng để tránh lún nứt.
2. Giằng móng và dầm móng khác nhau thế nào?
Giằng móng chịu lực ngang, dầm móng chịu lực dọc. Cả hai đều quan trọng và không thể thay thế.
3. Kích thước giằng móng nhà 2 tầng bao nhiêu là chuẩn?
Thường rộng 25–30cm, cao 40–45cm, thép Ø14, mác bê tông M250.
4. Có thể xây giằng móng bằng gạch được không?
Có, nhưng chỉ nên dùng cho nhà nhỏ, nền đất cứng. Không khuyến nghị với đất yếu.
5. Làm giằng móng tốn bao nhiêu tiền 1m dài?
Tùy vật liệu, dao động từ 200.000 – 300.000đ/m dài với bê tông cốt thép.
6. Nếu bỏ qua giằng móng thì có ảnh hưởng gì không?
Có, công trình dễ bị lún không đều, nứt tường, nghiêng lệch móng.
7. Nên dùng loại bê tông nào cho giằng móng?
Bê tông tươi mác M200–M250 của Namvisai là lựa chọn tối ưu, đảm bảo cường độ và độ bền lâu dài.
