Trong xây dựng nhà ở, móng gạch là kiểu móng truyền thống vẫn được nhiều gia chủ lựa chọn cho nhà cấp 4 hoặc công trình nhỏ nhờ chi phí rẻ và thi công đơn giản. Nhưng móng gạch là gì, có bền không, cấu tạo ra sao và còn phù hợp với công trình hiện nay không? Bài viết dưới đây của Namvisai sẽ giúp bạn hiểu rõ từ cấu tạo, ưu nhược điểm đến ứng dụng thực tế của loại móng này để chọn được giải pháp nền móng phù hợp và an toàn nhất cho ngôi nhà.
Móng Gạch Là Gì?
Móng gạch là một dạng móng nông được xây bằng gạch đặc kết hợp vữa xi măng – cát vàng. Loại móng này truyền tải trọng của công trình xuống nền đất thông qua diện tích tiếp xúc rộng giữa phần móng và nền, không sử dụng cốt thép như móng bê tông.
Để hình dung rõ hơn, hãy thử quan sát những công trình xung quanh bạn. Những ngôi nhà cấp 4 ở nông thôn, những bức tường rào bao quanh nhà vườn, hay phần chân đế của các bể chứa nước quy mô nhỏ… rất có thể đang được xây dựng trên nền tảng của loại móng nhà bằng gạch này. Sự tồn tại lâu đời của nó minh chứng cho tính ứng dụng cao trong các dự án có tải trọng vừa và nhỏ.
Cấu Tạo Chi Tiết Của Móng Gạch
Một kết cấu móng gạch hoàn chỉnh không đơn giản chỉ là việc xếp chồng các viên gạch lên nhau. Nó là một tổ hợp được tính toán kỹ lưỡng bao gồm:
Lớp lót móng: Đây là lớp bê tông nghèo (độ dày thường từ 50-100mm) hoặc lớp bê tông gạch vỡ được đổ trực tiếp lên nền đất đã được đầm chặt. Lớp này đóng vai trò cực kỳ quan trọng: tạo bề mặt phẳng để xây gạch, ngăn chặn hơi ẩm từ đất xâm nhập lên thân móng, và quan trọng nhất là giúp phân bổ đều tải trọng từ các viên gạch phía trên xuống nền đất, tránh hiện tượng lún lệch.
Thân móng: Là phần chính của móng gạch, được xây từ gạch đặc và vữa xi măng mác cao. Kỹ thuật xây phải tuân thủ nguyên tắc “xây so le” để các mạch vữa không trùng nhau, đảm bảo liên kết chắc chắn giữa các viên gạch. Mạch vữa phải đầy, no, không được để rỗng.
Hệ thống giằng móng (Giằng móng): Đối với các công trình có nhiều móng đơn, các dải móng gạch này cần được liên kết với nhau bằng các giằng móng (có thể bằng bê tông cốt thép hoặc chính móng gạch) để tăng độ ổn định tổng thể, chống lại hiện tượng lún lệch không đều.
Kích Thước Móng Gạch Như Thế Nào Là Hợp Lý?
Việc quyết định kích thước móng gạch phụ thuộc vào tải trọng công trình và sức chịu tải của nền đất. Dưới đây là một số thông số tham khảo phổ biến cho các công trình nhỏ:
Chiều rộng đáy móng: Thường lớn hơn chiều dày của tường bên trên từ 100-200mm. Ví dụ, tường dày 100mm thì đáy móng nên rộng từ 200-300mm.
Chiều cao móng: Phụ thuộc vào độ sâu chôn móng và số hàng gạch. Thông thường, móng được xây bậc, mỗi bậc cao khoảng 2-3 hàng gạch.
Độ dốc mái móng: Thường được xây theo tỷ lệ 1/4 hoặc 1/6 để đảm bảo độ ổn định và truyền tải trọng hiệu quả.
Lưu ý: Các thông số trên chỉ mang tính chất tham khảo minh họa. Trên thực tế, việc tính toán kích thước móng chính xác cần được thực hiện bởi kỹ sư kết cấu có chuyên môn dựa trên kết quả khảo sát địa chất cụ thể. Việc tự ý áp dụng có thể dẫn đến những rủi ro khôn lường cho công trình.
Móng Gạch Có Ưu Nhược Điểm Gì?
Ưu Điểm Của Móng Gạch
Dù không còn là lựa chọn số một cho các công trình lớn, móng gạch vẫn giữ vững vị thế của mình nhờ những ưu điểm vượt trội sau:
Chi phí đầu tư thấp: Đây là ưu điểm lớn nhất. So với móng bê tông cốt thép, chi phí cho vật tư (gạch, vữa) rẻ hơn đáng kể. Theo ước tính từ các nhà thầu, chi phí cho móng nhà bằng gạch có thể tiết kiệm từ 20-30% so với móng bê tông cho cùng một loại công trình quy mô nhỏ.
Thi công nhanh và đơn giản: Quy trình xây móng gạch không đòi hỏi các thiết bị phức tạp như giàn giáo, cốp pha hay máy trộn bê tông cỡ lớn. Đội thợ xây thông thường có thể dễ dàng thực hiện, và quan trọng là không phải chờ thời gian cho bê tông đông kết, giúp rút ngắn tiến độ thi công.
Tính phù hợp cao với công trình phụ trợ: Ưu điểm này khiến móng gạch trở thành lựa chọn lý tưởng cho nhà cấp 4, nhà kho, chuồng trại, tường rào, bể nước… những nơi có tải trọng bản thân nhẹ và không yêu cầu khả năng chịu lực quá lớn.
Những Hạn Chế Khi Dùng Móng Gạch
Bên cạnh những ưu điểm, việc hiểu rõ nhược điểm móng gạch là điều sống còn để tránh những rủi ro:
Khả năng chịu lực kém: Về mặt chuyên môn, gạch là vật liệu chịu nén tốt nhưng khả năng chịu kéo, uốn và cắt cực kỳ thấp. Khi nền đất bị lún không đều, móng gạch dễ dàng bị nứt vỡ do không có cốt thép để chịu các lực này. Vì vậy, nó hoàn toàn không phù hợp cho nhà cao tầng, nhà có kết cấu phức tạp hoặc xây trên nền đất yếu.
Độ bền vững kém hơn bê tông: Theo thời gian, dưới tác động của mưa nắng, chu kỳ đóng băng-tan băng (ở vùng lạnh) và sự xâm thực của muối, móng gạch dễ bị bào mòn, rệu rã và mất khả năng chịu lực. Trong khi đó, bê tông cốt thép có tuổi thọ và độ ổn định vượt trội hơn hẳn.
Tính linh hoạt thấp: Móng gạch khó có thể tạo hình cho các công trình có kiến trúc uốn lượn hoặc mặt bằng phức tạp. Nó phù hợp nhất với những công trình có hình khối đơn giản, vuông vức.
Ứng Dụng Thực Tế Của Móng Gạch
5 Trường Hợp Nên Sử Dụng Móng Gạch
Dựa trên kinh nghiệm thực tế thi công nhiều công trình, các chuyên gia tại Namvisai gợi ý cho bạn nên sử dụng móng gạch trong 5 trường hợp sau:
Xây nhà cấp 4 có kết cấu đơn giản: Đây là ứng dụng phổ biến nhất, đặc biệt là ở khu vực nông thôn có nền đất cứng.
Xây dựng các công trình phụ trợ: Nhà kho, xưởng sản xuất nhỏ, chuồng trại chăn nuôi… là những ứng dụng lý tưởng để tối ưu chi phí.
Xây tường rào, bờ kè thấp: Móng gạch cung cấp đủ độ ổn định cho các bức tường rào cao dưới 2m.
Làm móng cho công trình tạm thời: Các lán trại công trường, nhà ở tạm cho công nhân.
Công trình trên nền đất cứng, ổn định: Điều kiện địa chất là yếu tố tiên quyết. Nếu khảo sát cho thấy nền đất tốt, việc sử dụng móng gạch sẽ rất hiệu quả.
Để móng gạch bền lâu, hãy nhớ ba điều then chốt này:
Lót Móng Bằng Bê Tông Tươi Chất Lượng: Đây là bước quan trọng nhất. Thay vì trộn thủ công, hãy dùng bê tông tươi của Namvisai cho lớp lót. Nó tạo nền phẳng, chắc, chống thấm nước từ đất lên, giúp móng gạch không bị ẩm mốc.
Chọn Vật Liệu Tốt: Chỉ dùng gạch đặc loại 1 và vữa trộn đúng tỷ lệ. Gạch mềm hoặc vữa kém chất lượng sẽ làm móng nhanh hỏng.
Thoát Nước Tốt: Luôn làm rãnh thoát nước xung quanh móng. Đừng để nước mưa đọng lại chân tường, nó sẽ phá hoại móng gạch rất nhanh.
Móng gạch là lựa chọn truyền thống, vẫn có chỗ đứng trong những công trình nhỏ, tiết kiệm và thi công nhanh. Tuy nhiên, để đảm bảo an toàn lâu dài, bạn cần khảo sát kỹ địa chất, tính toán tải trọng và chọn phương án móng phù hợp.
Namvisai – đơn vị chuyên cung cấp bê tông tươi, vật liệu xây dựng và tư vấn nền móng dân dụng, sẵn sàng hỗ trợ bạn lựa chọn giải pháp móng bền – đẹp – tiết kiệm chi phí nhất.
Liên hệ ngay để được tư vấn miễn phí:
- Hotline: 0387.550.559
- Website: https://namvisai.com
